Hızla Değişen Dünyada Fen Okuryazarı Olmak
Fen ve Teknoloji okuryazarlığı, genel bir tanım olarak; bireylerin araştırma – sorgulama, eleştirel düşünme, problem çözme ve karar verme becerileri geliştirmeleri anlamına gelir. Yaşam boyu öğrenen bireyler olmaları, çevreleri ve dünya hakkındaki merak duygusunu sürdürmeleri için gerekli olan beceri, tutum, değer, anlayış ve bilgilerin bir birleşimidir.
Fen okur-yazarı olan bir birey, bilimin doğasını ve bilimsel gelişmeleri anlar; temel fen kavram, prensip, kanun ve teorilerini kavrar ve bunları uygun şekilde kullanır; problemleri çözerken ve karar verirken bilimsel süreçleri kullanır; bilim ve teknoloji, bilim ve çevre arasındaki ilişkiyi ve bunların toplumla etkileşimini anlar; daha zengin ve tatmin edici bir yaşama yol açan ilgilere sahip olur. Bu anlamıyla fen okur-yazarlığının yedi boyutu vardır:
- Fen bilimlerinin doğası
- Anahtar fen kavramları
- Bilimsel süreç becerileri
- Fen-Teknoloji-Toplum-Çevre etkileşimleri
- Bilimsel ve teknik psikomotor beceriler
- Bilimin özünü oluşturan değerler
- Fen’e ilişkin alaka ve tutumlar
Bunlardan belki de en önemlisi, anahtar fen kavramlarıdır. Öğrencilerin bilimin doğasını anlayabilmesi, fen-teknoloji-toplum-çevre ilişkisini irdeleyebilmesi, fen hakkında düşünerek ve onu yorumlayarak fen’e ilişkin ilgi ve tutum geliştirebilmesi, kısaca fen okur-yazarı olabilmesi için fen kavramlarını biliyor olması gerekir.
Bu nedenle fen eğitiminin ilk amacı fen kavramlarının öğretimi olmalı, kavramlar öğretilirken diğer boyutlar verilmeye çalışılmalıdır. Bireylerin fen okuryazarlığının geliştirilmesinde okul eğitiminin yanında informal fen eğitimi de önemli bir yer tutmaktadır.
İnformal fen eğitimi temel olarak okul dışında değişik kanallar vasıtasıyla yapılan eğitimdir. Bu eğitim, televizyon izleme, ders dışı kitaplar okuma, dergi ve gazeteler okuma, müzeleri ve bilim merkezlerini gezme gibi etkinlikleri kapsar.
Gelişen Teknoloji de yerimizi almak ve geride kalmamak için okuyan nesillerin sadece tek bir alana değil de her alana hakim olmasını amaçlamalıyız.Bu konu ile ilgili çalışmalara yoğunlaşmalıyız. Bireysel ya da toplu öğrenmeler ile fen okuryazarı bireyler yetiştirmeli ve çocuklarımızın çoklu düşünmelerine yardımcı olmalıyız.
Sözün özü bilim gelişmeye açıktır, birey de en az bilim kadar gelişime açık olmalıdır.
İSMAİL ERDİN
FEN BİLİMLERİ ÖĞRETMENİ